კანის ფესტივალი ოქროს პალმის რტოს მოლოდინში

ნინია კაკაბაძე



ფესტივალის მიწურულს, ბოლო გემრიელი ლუკმა 2001 წელს კანის ფესტივალის გრანპრის ლაურეატი ავსტრიელი რეჟისორი მიხაელ ჰანეკე იყო. “თეთრი ბაფთა” ასე ქვია მის უკანასკნელ ნამუშევარს, რომლის მოქმედება პირველი მსოფლიო ომის დაწყებამდე, გერმანიის ერთერთ ჩრდილოეთ სოფელში ვითარდება. ბავშვები მოზარდობის ასაკში, მათი ურთიერთობა მასწავლებლებთან,მშობლებთან, ერთმანეთთან... ჰანეკემ რამდენიმე ოჯახის ისტორია აჩვენა: ბარონი, ექიმი, პასტორი, მედდა, ფერმერი... პატარა, დახურული პურიტანული საზოგადოების ყოფა. დესპოტი მამა, მოძალადე მამა, ძალადობის მსხვერპლი და თავად მოძალადე მოზარდები... ყველაფერი ეს მშვიდ, წყნარ პასტორალურ გარემოშია ნაჩვენები, რომელიც თითქოს ნიღბავს და ფარავს ოჯახის და ზოგადად სოფლის შიგნით არსებულ დანაშაულებს. გარედან არაფერი ჩანს, ვიდრე ერთერთ ბავშვს ტყეში ხეზე მიბმულს, ნაწამებს და თვალებ ამოთხრილს არ იპოვნიან. ფილმი ისე მთავრდება, რომ მრავალი ეჭვმიტანილისგან, მაინც არ ირკვევა ვინ დგას ამ დანაშაულის მიღმა?! რეჟისორმა გამიზნულად არ გახსნა ეს დანაშაული და არ გასცა მთავარ კითხვას პასუხი. რადგან მთავარი დამნაშავე პატარა, ჩაკეტილი, ფარისეველი საზოგადოებაა - სადაც ყველა ერთნაირად დამნაშავეა. მიხაელ ჰანეკემ გარეგნულად პასტორალური იდილიის სიმძაფრის გამოსაკვეთად ფილმი შავ-თეთრ ფირზე გადაიღო. ეს მისი ყველაზე სტილიზებული ნამუშევარია, ოდნავ მანერულიც კი. სტატიკური კადრები, ლამაზი გაყინული პეიზაჟები, ხმაურიანი სიჩუმე და მდორე რიტმში მოძრავი პერსონაჟები.




ფესტივალი ისე უახლოვდებოდა დასასრულს, რომ რთული იყო გამოგვეკვეთა მთავარი ხაზი, რომელსაც კანის სელექციის კომიტეტი გაჰყვა პროგრამის შედგენისას. თუკი გასულ წლებში ხან სასიყვარულო დრამა, ხან სოციალური თემაზე შექმნილი ფილმები, ხან პოლიტიკურ “განცხადებები” იყო აშკარა უმრავლესობაში, წელს შეიძლება ითქვას, ვერც ერთ მათგანს ვერ გამოყოფ. უკანასკნელი წლების მანძილზე 62-ე კანის ფესტივალს საუკეთესო პროგრამა აქვს, მაგრამ რთულია, წარმოდგენილი ფილმების ერთი ნიშნის ქვეშ გაერთიანება. 10 დღიანი ფესტივალის ქრონოლოგია ასეთია: პირველი ნაწილი (3 დღე) მთლიანად ჰორორს დაეთმო, მეორე ნაწილი (შემდეგი 4 დღე) დიდი რეჟისორების საავტორო, ავტობიოგრაფიულ ფილმებს. ისე უახლოვდებოდა ფესტივალი დასასრულს, რომ არც ერთი ფილმი სოციალურ თემაზე (რაც სხვა დროს თითქმის გამორიცხულია), არც ერთი ფილმი პოლიტიკურ თემაზე არ იყო წარმოდგენილი. მაგრამ წარმოშობით პალესტინელი, ისრაელში მაცხოვრებელი რეჟისორის, ელია სულეიმანის ფილმი “დრო, რომელიც გვახსოვს” ის დანამატი აღმოჩნდა, რომელმაც “ომის ფილმის” ცარიელი ნიშა ამოავსო. ფილმი სულეიმანის მამის დღიურების მიხევით არის შექმნილი და ისრაელი-პალესტინის დაპირისპირებაზე მოგვითხრობს. ვისთვისაც ელია სულეიმანის შემოქმედება ნაცნობია, ნათლად წარმოიდგენს თუ რა სტილში აქვს პალესტინელ რეჟისორს მისი უაკანასკნელი ნამუშევარი გადაღებული. საუკუნის ერთერთი ყველაზე მტკინვეული კონფლიქტი, მისი შედეგები, როემლიც სულეიმანმა კომიკურ სტილში შესრუელბულ დრამად წარმოგვიდგინა და რომელსაც ქართულ ენოვანი მაყურებელი, ერთი მარტივი სიტყვით “ტაკიმასხარაბად” დაახასიათებდა.



სოციალური თემატიკის ცარიელი ნიშა ფრანგმა კინორეჟისრომა ჰავიერ ჯიანოლიმ შეავსო. “დასაწყისში” ასე ქვია ფილმს, რომლის მთავარი პროტაგონისტი ციხიდან გამოსული შუახნის მამაკაცია, რომელსაც ცხოვრების თავიდან დაწყება სურს. ლეგალური გზით, მას არც ერთ სამსახურში არ იღებენ, ამიტომ ის ავანტიურისტულ ისტორიაში ებმევა. იგონებს სამშენებლო ფირმის სახელწოდებას, ერთერთი პატარა ქალაქის მუშების მობილიზაციას აწყობს, იღებს შეკვეთას გზის დაგებაზე, თავადაც მუშაობს და კიდევ უამრავ უმუშევარს ასაქმებს. საქმე იმაშია, რომ სცენარი ნამდვილ ამბავზეა დაფუძნებული, მართლაც არსებობდა ასეთი ადამიანი, რომელმაც უმოკლეს დროში გზა, ავტობანი გააკეთა. მაგრამ საქმე იმაშია, რომ დღევნდელ დღეს ეს ამბავი პირდაპირ ჯდება საყოველთაო კონტექსტში, რომელსაც ეკონომიკური კრიზისი და უმრავი, ახალი უმუშევარი ადამიანი ქვია. “როდესაც ფილმის გადაღება დავიწყე, ჯერ კრიზისი არ იყო, მაგრამ ისე მოხდა, რომ გადაღებების დასრულებამდე ეს თემა ერთერთი ყველაზე მტკინვეული და აქტუალური აღმოჩნდა” - ამბობს რეჟისორი. მთავარი გმირი, მისი გამოგონილი ფირმით, ამ პატარა ქალაქში როგორც მხსნელი ისე ჩადის, რომელსაც მათთვის ახალი სამუშაო ადგილები ჩააქვს. მაგრამ, ისევე როგორც რეალურ ისტორიაში, რომელიც 10 წლის წინ მოხდა, საბოლოოდ აღმოაჩენენ, რომ არც ასეთი გზის დამგები ფირმა არსებობს და არც ის იცის ვინმემ, რა გზას აგებენ, საიდან და სად მიდის ანუ უნდა წავიდეს ეს გზა?! ფაქტი ერთია, ამ გზას ფრანსუა კუზეტი არა ტაძრამდე, არამედ ისევ ციხეში მიყავს. დაუცველი, უსუსური ადამიანების პრობლემები, რომელნიც სოციალურ პრობლემებთან გამკლავებას ვერ ახერხებენ და მუდმივად სხვა ადამიანების, ან ამ ადამიანების შექმნილი სისტემის მსხვერპლნი ხდებიან.



კანის 62-ე ფესტივალის საკონკურსო პროგრამას სრულყოფილებამდე, შეიძლება ითქვას რომ ერთი მიმართულება, კინო სტილი დარჩა, რომელიც მალაიზიელმა ცაი მინ-ლიანიმ და არგენტინელმა გასპარ ნოემ შეავსეს. ვიდეო არტის სტილში შესრულებული სარეკლამო რგოლის მსგავსი, ფილმები. გასპარ ნოეს “შესვლა სიცარიელეში” სუბიექტური კამერით არის გადაღებული და მთავარი გმირის შინაგან სამყაროს აღგვიწერს სიცოცხლეში (რომელიც მუდმივად ნარკოტიკებით არის გაბრუებული) და სიცოხლის შემდეგ, როდესაც ის ბავშვობას იგონებს. ფილმში უხვად არის გამოყენებული (კომპიუტერული) სპეცეფექტები და მთელი ის ჭრელი სამყარო, რომელსაც ადამიანი ნარკოტიკით გაბრუებული ან კლინიკური სიკვდილის დროს ხედავს. ფესტივალის ბოლოს, ეს ორი უკანასკნელი ნამუშევარი თითქოს პროგრამის შესავსებათ იყო გამოყენებული, რადგან ფესტივალის მესამე ნაწილი, უკანაკსნელი სამი დღე აშკარად იკლო ხარისხმა.

მიუხედავად ამისა, როგორც უკვე აღვნიშნეთ, 2009 წლის კანის ფესტივალის საკონკურსო პორგრამა აშკარად გამორჩეულია. გამორჩეულია იმ ნიშნითაც, რომ წელს აშკარა უმცირესობაში იყვნენ ჰოლივუდის ვარსკვლავები და წითელ ხალიჩასთან მოდარაჯე თაყვანისმცემლები, მხოლოდ ერთხელ აკივლდნენ გულიანად, როდესაც ტარანტინოს ფილმის პრემიერამდე ხალიჩაზე ბერდ პიტმა მის სექსუალურ მეუღლესთან ერთად აისეირნა და პრემიერის შემდეგ ჩამოისეირნა. მაგრამ წელს, როგორც ჩვენი გაზეთის პუბლიკაციებით მოგახსენეთ საუკეთესო რეჟისორების კოკტეილი იყო წარმოდგენილი და წარმოდგენილი ფილმების ხარისხი თითქმის ერთ დონეზე მაღალია. მხოლოდ ერთი სხვაობაა გასულ წლებთან შედარებით, წელს არ ჩანს აშკარა ლიდერი, რომლისთვისაც უპირობოდ გაიმეტებთ ოქროს პალმის რტოს. შესანიშნავი იყო კენ ლოუჩის, მიხაელ ჰანეკეს, პედრო ალმოდოვრის, კვენტინ ტარანტინოს, ლარს ფონ ტრიერის - (რომელსაც ყველაზე მეტად აკრიტიკებენ, მაგრამ ყველაზე მეტს სწორედ მასზე წერენ) - ფილმები, მაგრამ უკმარისობის შეგრძნება მაინც ყველა მათაგნის მიმართ არსებობს და ძნელია, რომელიმე მათგანს გამორჩეულად უგულშემატკივრო. მაგრამ, საბედნიეროდ ამ გადაწყვეტილებას, ხვალ საღამოს საერთაშორისო ჟიური ფრანგი კინომსახიობი იზაბელ იუპერის თავმჯდომარეობით მიიღებს და ჩვენ როგით მაყურებელებს ისღა დაგვრჩენია, შევაქოთ ან კი გავაკრიტიკოთ ჟიურის ფავორიტი.

რეჟისორები კრიტიკული ასაკის ზღვარზე

კინო გადაარჩენს სამყაროს

ნინია კაკაბაძე

სრულიად წარმოუდგენელია ერთ აბზაცში მოათავსო ალმოდოვარის ფილმის ფაბულა და ეს არა მხოლოდ ამ შემთხვევაშია. გადახლართული, არეული სიუჟეტი თუ გმირები ესპანელი რეჟისორის ერთერთი მთავარი ნიშანია, რომელიც მას სხვა დანარჩენებისგან განასხვავებს. ერთ ფილმში რამდენიმე ფილმი, რამდენიმე კინოციტატა და ამ შემთხვევაში მთავარ გმირსაც ორი სახელი აქვს. მატეო ბლანკო კინოსცენარისტი და რეჟისორია, ჰარი გეინი ის სახელია, რომელსაც ფსევდონიმად იყენებს. 14 წლის წინ ის ავტოკატასტროფაში მოჰყვა, სადაც არა მხოლოდ მხედველობა, არამედ საყვარელი ქალიც (პენელოპა კრუზი) დაკარგა. ამ ისტორიას მატეო ბლანკო, მისი მდივანი ქალის ვაჟიშვილს უყვება, რომელიც ფილმის ფინალში აღმოჩნდება, რომ მისი შვილია. “შეწყვეტილი ამბორი” ასე ქვია ფილმს. ავტოკატასროფაც მაშინ ხდება, როდესაც შეყვარებული წყვილი უკანასკნელად კოცნის ერთმანეთს. მთავარი გმირი ჰეტეროსექსუალი მამაკაცია, ავტოკატასტროფამდე ის საყვარელ ქალთან ერთად პასტორალურ გარემოში, ესპანეთის ერთერთ სოფელში მიდის - მთავარი კინოციტატა, რომელიც პირდაპირ არის გადმოტანილი, როსელინის “მოგზაურობა იტალიაშია”.



პედრო ალმოდოვარის “შეწყვეტილი ამბორი” ავტობიოგრაფიასავით არის, რეჟისორს ეშინია სიბერის, დაბრმავების, ეშინია რომ ერთ მშვენიერ დღეს კინოს გადაღებას ვეღარ შეძლებს - ისე, როგორც მისი ფილმის გმირს დაემართა - ეშინია სიყვარულის, მისთვის ყველაზე ძვირფასი, სიცოცხლის დაკარგვის. უცნაურია, მაგრამ ეს ნამუშევარი ერთი შეხედვით ალმოდოვარის ტიპიურ ხელწერას გავს და ამავე დროს სრულიად განსხვავებული, ახალი ეტაპის დასაწყისს გვამცნობს. ეს ალმოდოვარის ძველი გამოცდილებით და თვალით გადაღებული, სრულიად ახლებური ფილმია. ლარს ფონ ტრიერის თუ კენ ლოუჩის მსგავსად პედრო ალმოდოვარიც საკუთარ თავზე იღებს ფილმს, სადაც საკუთარი შეგრძნებების, შიშების, ნოსტალგიის შესახებ მოგვითხრობს. ფონ ტრიერი გამოუვალ მდგომარეობაშია, ლოუჩმა გამოსავალი თანადგომაში, სიყვარულში და სოლიდარობაში ნახა, ალმოდოვარი კი ჯერ ისევ ეძებს, აანალიზებს, მსჯელობს... ამიტომაც, ესპანელი რეჟისორის ფილმი “შეწყვეტილი ალერსი” ყველაზე დამაჯერებელი, საინტერესო, ღრმა და ეგზისტენციალურია. ეს უკანასკნელი რეჟისორის გაჩერებასავით არის, (და არა შეწყვეტა), როდესაც რეჟისორი უკან, წინ და დღევანდელ დღეს ათვალიერებს, ამიტომაც ფილმში უხვად არის ციტატები მისივე ფილმებიდან, უხვად არის ახლებური, ახალი ალმოდოვარი და რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია, ესპანელმა რეჟისორმა კიდევ ერთი საინტერესო, ჭრელი და ვნებიანი ისტორია მოყვა. თუკი ფილმის სიუჟეტის დეტალურ თხრობას დავიწყებთ, დავინახავთ რომ აქ ბევრია კომედიის ჟანრის ელემენტები, მაგრამ სინამდვილეში ეს არის დრამა და როგორც თვითონ ალმოდოვარი წერს - 50-იანი წლების თრილერის სტილშია შესრულებული.







სრულიად სხვა, მაგრამ ასევე კრიტიკული ასაკის ზღვარზე იმყოფება, ფრანგი ვეტერანი ალენ რენე. კიდევ ერთი ავტობიოგრაფიული ფილმი, კიდევ ერთი მამაკაცის ისტორია ეკრანზე. მიუხედავად იმისა, რომ ფილმი გადაღებულია ქრისტიან გელის ნოველის “ინციდენტის” მიხედვით, ის მაინც ალენ რენეს ავტოკინოა. “ველური ბალახი” ასე ქვია ფრანგი კლასიკოსის უკანასკნელ ნამუშევარს, სადაც ერთ-ერთ მთავარ როლს მისი მეუღლე საბინა აზემა ასრულებს. სწორედ მას, ფილმის დასაწყისში ჩანთას მოპარავენ. ქურდი, საკრედიტო ბარათებითა და პირდობის სხვადასხვა მოწმობებით სავსე საფულეს მანქანების სადგომზე მიაგდებს, რომელსაც შემდეგ მთავარი გმირი, (ანდრე დუსოლიე) ხანში შესული მამაკაცი იპოვნის. ასე იბადება მგზნებარე რომანი ხნიერ მამაკაცსა და ქალბატონს შორის. ეს არის ფილმი არა სიყვარულის, არამედ სიყვარულის სურვილის, ვნების მოთხოვნილების შესახებ, რომელიც როგორც ჩანს ალენ რენეს ასაკშიც ბუნებრივია. მთავარი გმირი დასდევს საფულის პატრონს, უთვალთვალებს, წერილებს უგზავნის, ურეკავს... გაჯიუტებული ქალი ბოლოს თავად აკითხავს მამაკაცს... ასე იბმევა და თანაც არ იბმევა მათი რომანი. ფინალურ ეპიზოდში, პირველი ვნებიანი კოცნის შემდეგ, საკუთარი პატარა თვითმფრინავით მამაკაცი, მისი მეუღლე და ლტოლვის ობიექტი ერთად იღუპებიან. ოდნავ სენტიმენტალური და დასაფასებელია ნახო, როგორ დასცინის საკუთარ თავს ბებერი კლასიკოსი, რომელმაც არა მხოლოდ 60-იანელი კინემატოგრაფისტის პროფესიონალიზმი შეინარჩუნა, არამედ თანამედროვე კინო ხერხებსაც სრულყოფილად ფლობს. ალენ რენე გრძნობს დინამიკას, აყავს მაყურებელი და აბსოლუტურად არა რომანტიულ ისტორიას ისე გვაყურებინებს, როგორც ნამდვილ ფრანგულ კინოს (კლასიკურ ფრანგულ მელოდრამას) შეეფერება.

უცნობია რამ განაპირობა, მაგრამ ფაქტი ერთია, რომ ნებისმიერი სახელგანთქმული კინორეჟისორი წელს კანში ახალი ფილმის გარდა, ახალი სიტყვით ჩამოდის. ბუნებრივია, სრული მეტამორფოზა შეუძლებელია, მაგრამ სახეცვლილება, სიახლე სახეზეა. ძნელია ვთქვათ, ახლა ხუმრობს კვენტინ ტარანტინო თუ აქამდე ხუმრობდა?! ფაქტი ერთია, როგორც თავად აღნიშნა ის ამ ფილმის გადასაღებად უკვე რამდენიმე წელია ემზადება და თემას ამუშავებს. 40-იანი წლების დასაწყისი, საფრანგეთში ყალიბდება ამერიკელი ებრაელების ჯგუფი, რომელიც ნაცისტების წინააღმდეგ იბრძვის და დარჩენილ ებრაელთა სიცოცხლის გადარჩენას ცდილობს. ბუნებრივია ტარანტინო ვერც აქ ახერხებს მთლიანად დათმოს მისთვის დამახასიათებელი სტილი და კომიკურ თუ კარიკატურულ ეპიზოდებს შიგადაშიგ გვთავაზობს. ეს ცნობილი სინეფილის საოცნებო ფილმია, სადაც ის კინოს მეშვეობით ყველაზე დიდ ბოროტებას, ფაშიზმს გაანადგურებს, ამ შემთხვევაში სიმბოლურად. ებრაელი გოგონას (რომელიც ფრანგული გვარით იმალება) კინოთეატრში, ახალი ფილმის პრემიერაზე მთელი ნაცისტური გერმანიის პოლიტიკური ელიტა იკრიბება. ლეიტენანტი ალდო რეინი (ბრედ პიტი) და მისი ჯგუფი, კინოთეატრის მფლობელ გოგონასთან ერთად, შეთანხმებით (ჰიტლერს, ჰებელსს...) აფეთქებენ. შეიძლება ითქვას, რომ ეს კვენტინ ტარანტინოს ყველაზე რომანტიული ფილმია, ესეც ავტობიოგრაფიული, სადაც კინო გადაარჩენს სამყაროს. კვენტინ ტარანტინო კინოს არა მხოლოდ მეტაფორად იყენებს, არამედ ის თვლის და სჯერა, რომ კინემატოგრაფი ყველაზე ძლიერი იარაღია ყველა ძალადობიის, აგრესიის, ბოროტების წინააღმდეგ.

სიცოცხლე სიკვდილის შემდეგ

ოქროს პალმის რტოს ლაურეატები კანში - ლარს ფონ ტრიერი და კენ ლოუჩი


ნინია კაკაბაძე


ლარს ფონ ტრიერი, რომელიც წელს კანის ფესტივალზე ისევ ჩამოვიდა, ის აღარ არის, რომელიც ოდესღაც “დოგმა 95”-ის სახელით, ჭრელი ავტობუსით მიადგა კანის ფესტივალის წითელ ხალიჩას და იმ წელს დანიელმა “ხულიგანმა” მთავარი ჯილდოც წამოიღო, ფილმისათვის “ტალღების გაპობისას”. მას შემდეგ ის კიდევ ბევრჯერ იყო ნომინირებული და დაჯილდოვებული კანის ფესტივალზე. 2 წლიანი ღრმა დეპრესიის შემდეგ, ის ისევ ფილმს იღებს და ისევ კანში ჩამოდის, მხოლოდ ამჯერად ინტერვიუს მიცემისას, ხელი რომელშიც მიკროფონი უჭირავს - საშინლად უკანკალებს. მის ნევროზსა თუ დეპრესიაზე ყველა საუბრობს, მაგრამ ვერავინ გაიგო, რა იყო, და სავარაუდოდ ჯერ ისევ არის, ამ დეპრესიის მიზეზი. ფონ ტრიერის უკანასკნელი ფილმი კივილივით არის, ერთ ამოსუნთქვაზე ამოღებული კივილი, რომელიც დეპრესიის, ნევროზის დროს ადამიანს ყველაზე მეტად სურს. ფილმში სულ 2 მოქმედი გმირია, ცოლი და ქმარი - შარლოტა გინსბურგისა და უილიამ დეფოს ურთიერთობა, სიყვარული, სიძულვილი, სექსი, ძალადობა, სადიზმი, მაზოხიზმი და ა.შ. “ანტიქრისტეს” ზუსტი ჟანრული განსაზღვრება რთულია - “თეოლოგიური, ფსიქოლოგიური ჰორორი, პორნოგრაფიის ელემენტებით” - ასე განუსაზღვრა ჟანრი ტრიერის ახალ ფილმს, ერთ-ერთმა პოპულარულმა კინოჟურნალმა.

ფილმის პირველ ეპიზოდში, მაშინ როდესაც შეყვარებულ ცოლ-ქმარს სექსი აქვს, მათი პატარა შვილი მის საძინელებ ოთახში ფანჯრიდან ვარდება. ეს არის პირველი ნაწილი, რომელიც შავ-თეთრს ფირზე, ჰენდელის მუსიკის ფონზე, მუსიკალური კლიპივით არის აწყობილი. პარალელური მონტაჟით ნაჩვენები ვნებიანი სიყვარული და ამ სიყვარულის შედეგის, ბავშვის სიკვდილი. კვანძი საწყისშივე იხსნება, ამის შემდეგ იწყება მისი შეკვრა. მშობლების მდგომარეობის ფსიქოლოგიური ანალიზი, რომელიც დეპრესიული, ნერვიული და ხან შიზოფრენიულია. ისინი ერთმანეთს ეხმარებიან და ხელს უშლიან, ისინი ამსუბუქებენ საკუთარ ტკივილს და ამწვავებენ... ეს არის ფილმი არა მხოლოდ განცდების, არამედ ქალისა და მამაკაცის ურთიერთობის შესახებ, რომელიც ფონ ტრიერის შემოქმედებას ყველაზე მეტად აახლოვებს ინგმარ ბერგმანთან. ეს ბერგმანისეული გმირებია, რომელნიც არა მხოლოდ სიტყვით, არამედ ქმედებითაც გამოხატავენ შეგრძნებებს ერთმანეთის მიმართ. ლარს ფონ ტრიერი საკუთარ თავს ფსიქოთერაპიას უტარებს, საკუთარ დეპრესიას მკურნალობს და ამ საშუალებით ცდილობს “ეშმაკების” განდევნას. ნებისმიერ ინტერვიუში ლარს ფონ ტრიერი უარყოფს მოსაზრებას, რომ “ანტიქრისტე” მისი თერაპიაა და ყველგან აღნიშნავს: ““ეშმაკები” მხოლოდ მაშინ არიან საშიშები, ვიდრე მათ არ იცნობ, როცა მათ ახლოდან ნახავ ისინი შენი მეგობრები ხდებიან”. ფილმი ასევე სავსეა ტრიერისთვის დამახასიათებელი ბიბლიური სიმბოლოებით, თუმცა, თავად რეჟისორი ამბობს: “ჩემთვის პროტესტანტიზმი ყოველთვის ერთი დიდი ურჩხული იყო, ზოგადად რელიგია კი ერთი დიდი ნეხვია! მერწმუნეთ, ეს კარგად ვიცი!”






მიუხედავად ამისა, ფილმის გმირები “განკურნების” მიზნით “ედემის ბაღში” მიდიან, ველური გარემოს პირობებში, სადაც ისინი მარტონი არიან და იქ იწყებენ ერთმანეთის დახმარებას და ხელმეორედ შეცნობას. ქმარი, რომელსაც სურს ნერვიული ფსიქოზით დაავადებულ ცოლს დაეხმაროს, ფილმის ფინალში მას საკუთარი ხელებით ახრჩობს. მიუხედავად იმისა, რომ ლარს ფონ ტრიერი მის ფემინოფობიას ღიმილით უარყოფს, მთელი ფილმის განმავლობაში გვაჩვენებს, როგორი დაუნდობელი, სასტიკი, ეგოისტი და მოძალადეა შარლოტა გინსბურგის გმირი. ერთერთ ინტერვიუში, სადაც ის ქალის უფლებებზე, გენდერულ ბალანსზე საუბრობს და ცდილობს ქალს არ მიანიჭოს განსხვავებული მნიშვნელობა, ასეთი ფრაზა ეპარება: “მე არ მჯერა ჯადოქრების, არ ვფიქრობ რომ ქალი ან მისი სექსუალობა ბოროტია, მაგრამ მე ის მაშინებს”. მისი ფილმი “ანტიქრისტეც” იმის განადგურების მცდელობაა, რაც ყველზე მეტად უყვარს და აშინებს. ლარს ფონ ტრიერი 2 წლიანი პაუზის და ღრმა დეპრესიის შემდეგ ამ ფილმით ყველა იმ ფობიის დამარცხებას ცდილობს, რომელსაც ვერბალურად უარყოფს - ის ებრძვის რელიგიას, ქალს, სიკვდილს.... სექსუალური სცენებიც, რომელიც თერაპიის ერთერთი ხერხია და რომელიც პორნოგრაფიულ სტილშია გადაწყვეტილი და ჰორორის ელფერიც დაკრავს - ის დეტალია, რომელიც ასევე თერაპიის ფუნქციას ასრულებს.

შეიძლება ითქვას, რომ ლარს ფონ ტრიერის შემოქმედება სხვა, ახალ ფაზაში გადავიდა. დასრულდა ტრიერის ტრილოგიები კეთილი ადამიანების შესახებ, არ დასრულდა და მესამე ნაწილის გარეშე დარჩა მისი პირობითი სამყაროს ისტორია (“დოგვილი”, “მანდერლეი”)... პარანოით შეპყრობილი რეჟისორი, შესაძლებელია მის ყველაზე პესიმისტურ, მძიმე, დეპრესიულ, მაგრამ ყველაზე დამაჯერებელ - ნამდვილ კინოს იღებს, რომელიც თითოეულ მაყურებელს, სხეულში უძვრება უყოფს და ხელს უფათურებს! “ანტიქრისტე” მძიმედ დაავადებული ხელოვანის გადაღებული კინონაწარმოებია, რომელიც გვაბრაზებს, გვთრგუნავს, აღგვაშფოთებს და გვიჩენს კითხვას - რატომ გავხდით ლარს ფონ ტრიერის დეპრესიის თვითთერაპიის მსხვერპლი?!










ტრიერის ფილმის შემდეგ, განკურნებისთვის საუკეთესო საშუალებაა კენ ლოუჩის ფილმი “ერიკის ძებნაში”. 4 წლის წინ კენ ლოუჩის გენიალური ფილმი “The wind that shakes the barley” ოქროს პალმის რტოს მფლობელი გახდა. წელს ის ახალი ფილმით ჩამოვიდა კანში.
ერთ-ერთ მთავარ როლს ფრანგი ფეხბურთელი ერიკ კანტონა ასრულებს, რომელმაც საფეხბურთო კარიერა “მანჩესტერში” დაასრულა. ბრიტანეთში მას მეფე ერიკს ეძახიან. კენ ლოუჩის მთავარი გმირი კანტონას ერთერთი ფანია. შუახნის მამაკაცი, რომელსაც მეორე ცოლისგან დატოვებული 2 თინეიჯერი გერი ყავს, ჯერ ისევ 30 წლის წინ გაშორებული პირველი ცოლი უყვარს და ძირითადად მეგობრებთან ერთად ლუდის სმით არის დაკავებულ. მაყურებლების საკმაოდ დიდმა ნაწილმა ფილმი კომედიად აღიქვა. “მე მინდოდა გადამეღო ფილმი, რომელსაც ადამიანი სახეზე ღიმილით შეხედავდა, მაგრამ ვერ ვიტყვი, რომ ეს კომედიაა. სრულიად შესაძლებელია “ერიკის ძებნაში” ტრაგედიად ჩავთვალოთ” - ამბობს კენ ლოუჩი. ეს არის კაცი, რომელსაც პრობლემები აქვს გერებთან, (რომელთაც შვილებივით ზრდის), ოცნებობს საყვარელი ქალის დაბრუნებაზე და მისი ცხოვრება ცარიელია. პაბში შეკრებილი მეგობრები ათას სისულელეზე საუბრობენ, შემდეგ ყველა თავის წილ ფულს იხდის და იშლებიან. სწორედ ამ დროს მოდის მის დასახმარებლად ერიკ კანტონას წარმოსახვა, რომელიც ასწავლის როგორ უნდა გაუმკლავდეს პრობლემებს და ეხმარება. ეს არის ფილმი თანადგომაზე, სიყვარულზე, მეგობრობაზე, ერთიანობაზე. სწორედ ამიტომ აირჩია კენ ლოუჩმა სახელგანთქმული ფეხბურთელი და ფეხბურთი - ერთიანობის, გუნდურობის, ღირსების სიმბოლოთ. “როდესაც ერთად ვართ, გაცილებით უფრო ძლიერები ვართ, ეს ფილმიც მეგობრების სოლიდარობაზეა” - ამბობს ლოუჩი - “ჩვენ ყველანი ჩვენი საქმით ვართ დაკავებულნი, უკანასკნელი ათწლეულების მანძილზე ადამიანები შენი კონკურენტები უფრო არიან, ვიდრე შენი მეგობრები”.

ისევე როგორც ლარს ფონ ტრიერს, კენ ლოუჩსაც განსხვავებული, ახალი შემოქმედებითი თუ ასაკობრივი ეტაპი დაუდგა. მხოლოდ ფონ ტრიერისგან განსხვავებით, კენ ლოუჩი როგორც ნამდვილი იდეალისტი გამოსავალს ერთმანეთის სიყვარულში, თანადგომაში, დახმარებაში, სოლიდარობაში ხედავს, ამიტომ მისი ფილმი ფონ ტრიერის “სიკვდილის” შემდეგ - ახალი, თავიდან დაწყებული “სიცოხლესავით არის”.

სისიხლი, სიყვარული და ქართული “ბუნების მუზეუმი” - კანში

ეკრანიდან გადმოღვრილი სისხლი





ნინია კაკაბაძე

ფესტივალზე, 5 დღის შემდეგ, შეიძლება უკვე გამოიკვეთოს მიმართულება, რომელიც კანის ფესტივალის სელექციის კომიტეტმა აირჩია. თუკი გასულ წელს სასიყვარულო თემატიკაზე შექმნილი ფილმები აბსოლუტურ უმრავლესობაში იყო, წელს ბევრი სისხლი და ჰორორია. ხან ჩინელი მღვდელი გადაიქცევა ვამპირად და ადამიანების სისხლით ძღება, ხან შვილმკვდარი მამა შურისძიების მიზნით ნახევარ სამყაროს ამოხოცავს და ხან ახალგაზრდების ბანდა წამლის გადამყიდველს მოიტაცებს და ნაჭერ-ნაჭერ დაჩეხავს. მხოლოდ ჩინელი კინორეჟისორი ჯონი ტო წარმოადგენს მკვლელობების სერიას იუმორით და პაროდირების სურვილით. ფილმი “შურისძიება”, სწორედ ის ისტორიაა მამაკაცის შესახებ, (ყოფილი პოლიციელია - კასტელო), რომელსაც ქალიშვილი, სიძე და ორი შვილიშვილი მოუკლეს. ამ მკვლელობით იწყება ფილმი და დარჩენილი საათნახევრის განმავლობაში მკვლელობების სერია, რომელსაც მთავარი გმირი მთავარ დამნაშავემდე, მკვლელობის დამკვეთამდე მიჰყავს. ჯონი ტო ცდილობს ამ უაზრო მკვლელობებს დასცინოს და ამას დადგმული მძაფრსიუჟეტიანი ფილმისთვის დამახასიათებელი სცენებით ასრულებს. მთავარი დეტალი კი ის არის, რომ კოსტელოს მეხსიერება ღალატობს (20 წლის წინ თავში ტყვია მოხდა) და ზუსტად არც ახსოვს, რა არის მისი მკვლელობების მიზეზი?! მიუხედავად იმისა, რომ “შურისძიება” ნამდვილად ახდენს კომიკურ ეფექტს, მაინც რთულია ამ ჟანრში ახლებურად დაინახო, ან კი უფრო მართებული იქნება ვთქვათ, ახლებურად დასცინო “ქილერების ისტორიას”, ვიდრე აქამდე დაუანახავთ და აქამდე დაუცინიათ. თუმცა, თუნდაც მძაფრსიუჟეტიანი ფილმის პაროდიას, ერთი თვისება აქვს - მას ბოლომდე უყურებენ, მაშინ როდესაც სხვა ე.წ. ინტელექტუალური კინოდან 15 წუთის შემდეგ იწყებს დარბაზი დაცლას...

უმანკოება კინოში





კიდევ ბევრი სიკვდილი, ძალადობა და სისხლი დაიღვარა კანში ფესტივალის ეკრანიდან. ლუ იე, პარკ ჩან ვუკი, ჟაკ ოდიარი, ბრილიანტ მენდოზა - ყოველი მათგანი ჰორორის ჟანრში გადაწყვეტილ კინოს გვთავაზობს. ამ ეტაპზე ორი გამონაკლისია მხოლოდ. ერთერთი მათგანი ჯეინ კემპიონია, რომლის “მოკაშკაშე ვარსკვლავი” სრული შეუსაბამობაა, როგორც კანის წლევანდელ პროგრამაში, ასევე მთლიანად ფესტივალის კონტექსტში. მაგრამ უცნაური ის არის, რომ მოცემულ მომენტში, სწორედ კემპიონის ფილმს აქვს ყველაზე დიდი რეიტინგი. ბრიტანელი პოეტის, ჯონ ქითსის ცხოვრება და მისი სიყვარულის ისტორია. ახალგაზრდა პოეტი ჭლექით იღუპება და მხოლოდ ერთი წიგნის გამოცემას ასწრებს. უმანკოა მისი ცხოვრებაც და სიყვარულიც. საყვარელ ქალს, სულ რამდენჯერმე აკოცებს, დანარჩენ დროს კი კედლის სხვდასხვა მხრიდან ხელებით ეფხაკუნებიან ერთმანეთს. უმანკო სიცოცხლისა და სიყვარულის ისტორია, (სადაც მაყურებელს ერთი ვნებიანი სექსის სცენასაც კი არ სთავაზობს რეჟისორი) იდილიური ბუნების ფონზე ვითარდება. ასე ლამაზად და სევდიანად სრულდება ჯონ ქითსის ცხოვრება, რომელსაც რეჟისორი დღევანდელ დღეს ყველაზე აქტუალურად და თანამედროვეობისთვის საჭირო თემად მიიჩნევს: “მე მსურდა მეჩვენებინა ის, რაც ყველაზე მეტად გვაკლია დღევანდელ დღეს, სისუფთავე, უმანკოება, სილამაზე...” ამბობს ჯეინ კემპიონი. ამ ფილმის წარმატება, (დაწერილი ქულები კინოჟურნალებში) გვარწმუნებს, რომ არა მხოლოდ საქართველოში არიან ჯგუფები, რომელთაც “ნაღდი”, “ჯიგრული,” უმანკო, ეროვნული თუ კოსმოპოლიტური ღირებულებების და ურთიერთობების ნოსტალგია აქვთ.

“ვუდსტოკით” იმედგაცრუებული




იდეალისტების მოლოდინი გააცრუა წარმოშობით ტაივანელმა და ამერიკელმა კინორეჟისორმა ენგ ლიმ. “მიმზიდველი ვუდსტოკი” ასე ქვია მის უკანასკნელ ფილმს, სადაც მაყურებელი 1969 წლის ლეგენდარული კონცერტის გაცილებით უფრო საინტერესო ისტორიას ელოდა, ვიდრე ენგ ლიმ შესთავაზა. ისტორია ასეთია: ახალგაზრდა ბიჭი გაიგებს, რომ ფესტივალი მზადდება და ფულის შოვნის მიზნით, მისი სოფლის ტერიტორიას შესთავაზებს “ვუდსტოკის” ორგანიზატორებს. მიზანი, ძალიან მერკანტილურია - ჯენის ჯოპლინი აპირებს მონაწილეობას, ბუნებრივია ჯოპლინი ბევრ ხალხს მოიყვანს და ბევრი ხალხი, გაცილებით მეტ ფულს მოიტანს. თუმცა ამ ხაზს ენგ ლი ბოლომდე არ მიჰყვება 60-იანელების იდეალიზმს არ ამიწებს. ფილმის მეორე ნახევარში არა თავად კონცერტი, არამედ “ვუდსტოკის” დღეებში არსებული სიტუაციაა მოცემული - ნარკოტიკი, თავისუფალი სექსი, სიშიშვლე, თავისუფლება... - რომლის გემოს მატერიალისტი ბიჭუნა კარგად იგებს. ვუდსტოკის შემდეგ ის საკუთარ პურიტანულ, ტრადიციულ ოჯახს ტოვებს და მიდის. თითქოს საინტერესოა, მაგრამ “ვუდსტოკის” აღწერა თუ ანალიზი იმდენად ზედაპირულად არის მოცემული, რომ რთულია ჩამოაყალიბო - რატომ გადაიღო ენგ ლიმ ეს ფილმი?! ასევე, არ ჩართო არც ერთი ცნობილი საუნდრეკი ფილმიდან, მხოლოდ ტიტრებზე, მაშინ როდესაც მაყურებლის 99 პროცენტი უკვე დარბაზიდან გასულია, მაშინ გაისმა ცნობილი “Freedom”.

საქართველო კანში




მიუხედავად იმისა, რომ წელს საქართველოში რამდენიმე ახალი ქართული ფილმის პრემიერა შედგა, სამწუხაროდ არც ერთი მათგანი არ არის წარმოდგენილი კანის 62-ე ფესტივალზე. მაგრამ 16 მაისს, ერთერთ ყველაზე ფეშენებელურ სასტუმროში “მაჟესტიკ” ქართული კინო დელეგაციის პრესკონფერენცია გაიმართა. პრესკონფერენციაზე წარმოდგენილი იყო, მერაბ კოკოჩაშვილის მიერ შექმნილი ქართული კინოს საინფორმაციო რგოლი (დაბადებიდან დღემდე) და სიტყვით გამოვიდა საქრთველოს კულტურის მინისტრი ნიკოლოზ რურუა. რურუამ მოწვეულ სტუმრებს საქართველოში კინოწარმოების მიმზედველობაზე მოახსენა და აგრეთვე საქართველოს მიხეილ სააკაშვილის წერილი გააცნო, სადაც პრეზიდენტიც ქართული კინოს დიდ ტრადიციაზე წერდა და ასევე თანამედროვე კინემატოგრაფისტებს ჩვენთან ეპატიჟებოდა. დარიგდა დისკები 1. საქართველოს მრავალფეროვანი ბუნების, ტერიტორიის პრეზენტაცია 2. ქართული კინოს ისტორია, დაბადებიდან დღემდე. “საქართველოში არის რამდენიმე თანამედროვედ აღჭურვილი სტუდია, რომელიც დღეს უკვე იძლევა კინოწარმოების საშუალებას, ჩვენთან ფილმის გადაღება უფრო იაფი ჯდება, ჩვენი “ბუნების მუზეუმი” იძლევა ნებისმიერი ანტურაჟის შექმნის საშუალებას და ა.შ. ერთი სიტყვით, კანში, სადაც ყველაზე დიდი და აქტიური სავაჭრო ბაზრობაა საქართველო საკუთარ თავს უწევს რეკლამას და შეიძლება ითქვას, რომ ამ რეკლამირების პროცესში მას ისეთი პრესტიჟული და პოპულარული ჟურნალებიც დაეხმრნენ, როგორიც არის “Variety” და “Le film francais”. მეორე დღეს, ორივე ჟურნალში დაიბეჭდა ინტერვიუ კულტურის მინისტრთან და ის ინფორმაცია, რომელიც პრესკონფერენციაზე გაიცა. (მართალია, ნიკოლოზ რურუას ნაცვლად, ნიკოლას რურაუს ახსენებენ, მაგრამ ინფორაცია უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე გვარის ე.წ. სპელინგი). ქართული კინოს პავილიონიც ერთ-ერთ საუკეთესო ადგილას არის განლაგებული, დაინტერესებაც დიდია, მაგრამ სამწუხარო მხოლოდ ერთია - ინტერესი გაცილებით მეტია თანამედროვე ქართული (უკვე შექმნილი) ფილმების მიმართ, ვიდრე ქართული პეიზაჟების, გეოგრაფიის, სტუდიების და ა.შ. და მიუხედავად იმისა, რომ წელს საქართველოში არა ერთი ახალი ფილმის პრემიერა გაიმართა, კანის არც ფესტივალის არც ერთ პროგრამაში არც ერთი მათგანი არ მოხდა. იმედი დავიტოვოთ, რომ მომავალ წელს, კიდევ უფრო მეტი ქართული კინოპროდუქცია შეიქმნება და რომელიმე მათგანი კანშიც მოხვდება.

საუკეთესო რეჟისორების კოქტეილი კანში

მსოფლიო ეკონომიკურ კრიზისზე კინოპრესაც აქტიურად საუბრობს



























ნინია კაკაბაძე

კანის 62-ე საერთაშორისო კინოფესტივალი წელს მრავალი ნიშნით არის განსხვავებული, ბუნებრივია, განსხვავებული წინამდებარე 61 ფესტივალისგან. პროგრამა, დამსწრე საზოგადოების რაოდენობა, ბილბორდებით აჭრელებული ქუჩები... თითქოს ყველაფერი თავის ადგილზეა. ყურადღებას მხოლოდ ერთი მნიშვნელოვანი ტენდენცია იპყრობს, რომელიც ჯაჭვური რეაქციით ჩვენს თავლთახედვის ვექტორს სხვადასხვა დეტალებისკენ მიმართავს. კინოპრესა, რომელიც კანის ფესტივალის განმავლობაში გაძლიერებულ რეჟიმში მუშაობს, (ყოველკვირეული ჟურნალები ასეთ დროს ყოველდღე გამოდის ხოლმე,) ძირითად აქცენტს არა ფილმებზე, არამედ მსოფლიო ეკონომიკურ კრიზისზე აკეთებს, რომელიც კანის 62-ე ფესტივალზე აისახა. მხოლოდ წაკითხული “საგანგაშო” რეცენზიების შემდეგ შეამჩნევთ, რომ კინობაზრობაზე სხვადასხვა ქვეყნების წარმომადგენლობითი პავილიონების, მართლაც შესამჩნევი სიხალვათეა, კინოჩვენებებზე მაყურებელთა რიგი წრეს არ ურტყამს მთელ შენობას და რაც მთავარია კანის ცენტრში სასტუმროების კარებზე გამოკრულია შეტყობინება: “გვაქვს ცარიელი ოთახები”. ეს უკანაკსნელი დეტალი კანის ფესტივალის უკანასკნელი ათწლეულების ისტორიაში აშკარა სენსაციაა. მაგრამ, თუნდაც ამგვარ სენსაციურ დეტალებს, მხოლოდ მაშინ შეამჩნევთ, თუკი პრესა გაიძულებთ გაიგოთ, რაში მდგომარეობს “მსოფლიო ეკონომიკური კრიზისის ნიშნები”.

არა მგონია ესეც კრიზისს უკავშირდებოდეს, მარამ ვარსკვლავთცვენაც წელს აშკარად არ არის კანისთვის შესაბამისი. პროგრამაშიც რომ არ ჩაიხედოთ, წითელ ხალიჩასთან, დილის 9 საათიდან (ოფიციალური ჩვენებები საღამოს 7 საათიდან იწყება) მოდარეჯე თაყვანისმცემლების უზარმაზარ ჯარსაც ვერ შენიშნავთ. როგორც ერთ-ერთმა ცნობილმა მიმომხილველმა იშაყირა, წლევანდელი კანი კვენტიმ ტარანტინომ გადაარჩინა, რომელსაც მისი ახალი ფილმი მოაქვს და თან მოჰყავს ბრედ პიტი, დაიან კრუგერი, მაიკლ ფასბინდერი და ა.შ. თუკი ტარანტინოს ფილმის ანოტაციას წაიკითხავთ, იფიქრებთ, რომ ეს მისი მორიგი ოინია. მეორე მსოფლიო ომის დასაწყისი, პერიოდი - როდესაც ნაცისტური გერმანია საფრანგეთს იპყრობს. ბრედ პიტი, ლეიტენანტი ალდო რეინის გმირს განასახიერებს, რომელიც ამერიკელი ებრაელების ჯგუფს ქმნის და რომელიც შურისძიების შოკურ თავდასხმას (ალბათ, ე.წ. ბლიც კრიგს) გეგმავს... უკვე საინტერესოა არა?! თუკი სინოფსისისა და წინასწარ წარმოდგენილი ფოტოების მიხედვით ვიმსჯელებთ, ტარანტინო აღარ ხუმრობს.. ხუმრობს - ამ სიტყვის პირდაპირი მნიშვნელობით და ისტორიულ დრამას, ყოველგვარი პაროდირების გარეშე გვთავაზობს.

მაგრამ, ტარანტინოს ფილმი ფესტივალის მაყურებეს ჯერ არ უნახავს. პრესის წარმომადგენელთა ნაკლებობა შესაძლებელია მხოლოდ დროებითია და მათი რაოდენობა მოსალოდნელია, რომ დღითიდღე გაიზარდოს. გამოცდილი მაყურებელი მიხვდებოდა, რომ უმჯობესია ფული ფესტივალის პირველ დღეებში დაზოგოს, რადგან უკვე წარმოდგენილი 5 საკონკურსო ფილმიდან, არც ერთი მათგანის გამოტოვება არ იმსახურებს სინანულს.
უკვე კინემატოგრაფიულ ტრადიციად ან შესაძლებელია კონიუქტურად იქცა, აზიური და ძირითადად კორეული და ჩინური ფილმების ძირითად საკონკურსო პროგრამაში მოთავსება. მაგალითად, ჩინეთში დისიდენტ კინორეჟისორად ცნობილი ლუ იეს ფილმი “გაზაფხულის ციებცხელება” სასიყვარული სამკუთხედს წარმოგვიდგენს. მთავარი გმირი (ახალგარზდა მამაკაცი) ცოლთან ერთად ცხოვრობს, პარალელურად კი ახალგაზრდა ბიჭთან ვნებიანი სასიყვარულო თავგადასავალი აქვს. გეი წყვილის სექსუალური სცენები იმდენად ნატურალისტურად იყო ნაჩვენები, (და თანაც არა ერთხელ), რომ არ შეიძლება არ დაბადებულიყო კითხვა, რომელიც რეჟისორს პრესკონფერენციაზე დაუსვეს: “ამ ფილმის გადაღებამ თქვენს ქვეყანაში პრობლემები არ შეგიქმნათ?” ლუ იესთვის პრობლემები არავის შეუქმნია, უბრალოდ ამ ფილმს ჩინელი მაყურებელი ეკრანებზე ვერ ნახავს, ისევე, როგორც ვერ ნახა მისი წინა ფილმი “ზაფხულის სასახლე”. თუმცა, როგორც უკვე ვთქვით, ფილმში ყველაზე მეტად საინტერესო, სწორედ ის არის, თუ როგორ მოახერხა რეჟისორმა ტოტალიტარული რეჟიმის პირობებში ამ ფილმის გადაღება. ასევე ნაკლებად საინტერესო იყო ის ფილმები, რომელიც პირველი 2-3 დღის განმავლობაში წარმოადგინა კანის ფესტივალმა.

მართალია, 62-ე ფესტივალზე წითელ ხალიჩაზე იმდენი ვარსკვლავი არ ჩამოვარდება და გაივლის, როგორც ეს გასულ წლებში იყო, მაგრამ ვისაც რეჟისორები მეტად უყვარს, ვიდრე ჰოლივუდის მსახიობები, მათთვის წელს კანში ნამდვილი ვარსკვლავთცვენაა. შეიძლება ითქვას, რომ ასეთი რეჟისორების კოქტეილი ძალიან დიდი ხანია არ ყოფილა. ალან რენე, მარკო ბელოკიო, პედრო ალმოდოვარი, ლარს ფონ ტრიერი, კენ ლოუჩი, ანგ ლი, მიხაელ ჰანეკე, ელია სულეიმანი, კვენტინ ტარანტინო... თითქმის ყოველი მათგანი, აქამდე უკვე არის ოქროს პალმის მფლობელი და შესაძლებელია, რომელიმე მათგანი კიდევ ერთხელ გახდეს. ერთადერთი პედრო ალმოდოვარია, რომელსაც კანში არ სწყალობენ და ის არასდროს დაუჯილდოვებიათ მთავარი პრიზით. მას ხან სცენარს უფასებენ და ხან მსახიობებს. 2 წლის წინ “დაბრუნებისთვის” 7 ოქროს პალმის რტოს გაკეთება არ დაენანათ და ქალის როლის საუკეთესო შესრულებისათვის ფილმში მონაწილე შვიდივე ქალბატონს გადასცეს პრიზი - და არც ერთი თავად ალმოდოვარს. ყველაფერი წინ არის, მისი უკანასკნელი ფილმის სინოფსისი ანტონიონის “პროფესია რეპორტიორს” მოგვაგონებს და იქნებ, სწორედ ეს აღმოჩნდეს მისი იღბლიანი ფილმი კანის კინოფესტივალზე, რომლის ოფიციალურ აფიშაზე, (პლაკატზე) სწორედ მიქელანჯელო ანტონიონის ფილმის “თავგადასავალი” კადრია აღებული.

მიმართვა თანამოქალაქეებს

ნინო ძანძავას ფოტო


აქ გრძელდება ხელმოწერები, გაავრცელეთ!


თანამოქალაქენო!


საქართველოში არსებული სიტუაცია ცხადად მეტყველებს პოლიტიკური კლასის - მმართველი და ოპოზიციური პარტიების - კრიზისზე. საქართველოს მოქალაქეთა უმრავლესობას აწუხებს, მაგრამ აქტიურად არაა ჩართული ქვეყანაში მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებში, ეს კი პოლიტიკური პარტიების მიმართ უნდობლობითაა განპირობებული. არსებულ პოლიტიკურ აპათიას იწვევს ასევე უნდობლობა სახელმწიფო ინსტიტუტების მიმართ, რადგან ეს დაწესებულებები პოლიტიკური ინტერესების დამცველად გვევლინებიან, რაც თავისთავად ქვეყნის დემოკრატიულ განვითარებასა და სამართლებრივ სახელმწიფოდ ჩამოყალიბებას უშლის ხელს.

ვფიქრობთ, რომ საქართველოში არსებულმა პოლიტიკურმა კრიზისმა უკიდურეს ნიშნულს მიაღწია და მასზე მთავარი პასუხისმგებელი მხარე - ხელისუფლება არანაირ კონკრეტულ ნაბიჯს არ დგამს უმნიშვნელოვანესი სახელმწიფოებრივი და სისტემური პრობლემების მოსაგვარებლად. ამიტომ, მიგვაჩნია რომ ჩვენი მიმართვის უმთავრესი ადრესატი სწორედ ქართული საზოგადოება უნდა იყოს.

მოგმართავთ საზოგადოების თითოეულ წევრს, თითოეულ მოქალაქეს!

დღეს, როდესაც საქართველოს ხელისუფლება არათუ ვერ წყვეტს იმ პრობლემებს, რომელიც ძირითადად, თავადვე შეუქმნა ქართულ სახელმწიფოსა და დემოკრატიას, არამედ გაურბის კიდეც ამ პრობლემებზე პასუხისმგებლობის აღებასა და მოგვარებას; ასეთ დროს სწორედ ჩვენი უშუალო მოვალეობაა გამოვიჩინოთ სამოქალაქო პასუხისმგებლობა და მოვთხოვოთ ხელისუფლებას უზრუნველყოს ქართული საზოგადოება და სახელმწიფო იმ ფუნდამენტური ინსტიტუტებითა და უფლებებით, რომლებიც უპირველესყოვლისა, საქართველოს მოქალაქეებს ეკუთვნით.

ჩვენ მოვითხოვთ:

თავისუფალ სასამართლოს, თავისუფალ სიტყვას და თავისუფალ მედიას, არჩევანის თავისუფლებას და თავისუფალ არჩევნებს.

ეს ფუნდამენტური უფლებები და სახელმწიფო ინსტიტუტები გვეკუთვნის ჩვენ, საქართველოს მოქალაქეებს, და სწორედ ამ უფლებების მოსაპოვებლად და განსამტკიცებლად მოვუწოდოთ ხელისუფლებას, იხელმძღვანელოს არა ძალაუფლების შენარჩუნების ინსტინქტით, არამედ, იმოქმედოს სამართლებრივი სახელმწიფოს ინტერესების შესაბამისად. სწორედ ამ უფლებების და ინსტიტუტების არარსებობამ შეიყვანა არაერთხელ პოლიტიკური პროცესი ჩიხში. ამიტომაც დაიკარგა ნდობა მხარეებს შორის პოლიტიკური მოლაპარაკებების ეფექტურობის მიმართ.

თუკი ხელისუფლება არ გადადგამს კონკრეტული და არსებითი მოლაპარაკებებისკენ თანმიმდევრულ ნაბიჯებს, კიდევ უფრო გაიზრდება პრეზიდენტის გადადგომის მოთხოვნის ლეგიტიმაცია.

საქართველოს უახლესი პოლიტიკური გამოცდილების გათვალისწინებით, არსებობს საფუძვლიანი ვარაუდი, რომ ოპოზიციის მიერ საზოგადოების პროტესტის არასწორი მართვის შემთხვევაში ქართული სახელმწიფო კვლავაც დარჩეს წარუმატებელი და საზოგადოება - იმედგაცრუებული, ხოლო ხელისუფლება - ბევრად უფრო ავტორიტარული და არაადექვატური.

შესაბამისად, ჩვენი უმთავრესი მიზანია თავიდან ავიცილოთ მოსალოდნელი საფრთხეები და დავიწყოთ რაციონალური და გააზრებული ნაბიჯების გადადგმა საქართველოს სახელმწიფოსა და საზოგადოების გაძლიერებისათვის. ჩვენი მიზანია ცვლილებები და არა ჩანაცვლებები; რეალური სისტემური ცვლილებების მიღწევა და არა ძალაუფლების შენარჩუნება ან მოპოვება.

ვხედავთ რა არსებული პოლიტიკური ვითარების უპერსპექტივობას და იმას, რომ პოლიტიკური პროცესი შესულია ჩიხში, სწორედ ჩვენ - საქართველოს მოქალაქეებმა - უნდა მოვითხოვოთ პროცესის მკვდარი წერტილიდან დაძვრა: მოვთხოვოთ პოლიტიკოსებს, რომ შეასრულონ საზოგადოებრივი შეკვეთა და სახელმწიფოებრივი - და არა პირადი ან ვიწრო პოლიტიკურ ინტერესებიდან გამომდინარე გადადგან შემხვედრი ნაბიჯები; დაიწყოს ქართული საზოგადოებისათვის და ზოგადად, ქვეყნისათვის უმნიშვნელოვანესი საკითხების განხილვა მოლაპარაკების მაგიდასთან, რათა განიმუხტოს პოლიტიკური კრიზისი.

დანართი:

დაპირისპირების ესკლაციის თავიდან აცილების მიზნით, მოვუწოდებთ ხელისუფლებას, რომ შეასრულოს კანონიერი ვალდებულება:

დაიცვას საქართველოს მოქალაქეების ფიზიკური უსაფრთხოება, განურჩევლად მათი პოლიტიკური შეხედულებებისა;

გამოავლინოს და დასაჯოს ის პირები, ვინც თავს დაესხა და ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენა მშვიდობიან მოქალაქეებს განურჩევლად მათი პოლიტიკური შეხედულებისა.

პოლიტიკოსებს ვთავაზობთ საკითხებს, რომელთა განხილვა და მოლაპარაკებების დაწყება არა მხოლოდ ამჟამინდელი კრიზისის განმუხტვას, არამედ უფრო გრძელვადიანი პერსპექტივით, ქვეყნის დემოკრატიულ განვითარებასა და სამართლებრივი სახელმწიფოდ ჩამოყალიბებას შეუწყობს ხელს.

ეს საკითხებია:

საზოგადოების აქტიური ჩარევით მთავრობის მიერ საკონსტიტუციო ცვლილების მომზადება კონსტიტუციური ბალანსის აღდგენის მიზნით პრეზიდენტის უფლებამოსილების შეზღუდვის ხარჯძე;

საარჩევნო კანონმდებლობის დახვეწა;

ცენტრალური საარჩევნო კომისიის და მისი თავმჯდომარის დათხოვნა და საზოგადოების აქტიური მონაწილეობით, საზოგადოების ნდობით აღჭურვილი საარჩევნო კომისიის შექმნა;

რეფერენდუმის დანიშვნა საქართველოს პრეზიდენტისა და პარლამენტის ვადამდელი არჩევნების დანიშვნის საკითხთან დაკავშირებით;

ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნების დანიშვნა;

საზოგადოებრივი მაუწყებლის გამგეობისა და ხელმძღვანელობის დათხოვნა; აგრეთვე, საზოგადოების აქტიური მონაწილეობით, საზოგადოების ნდობით აღჭურვილი პროფესიული საბჭოს შექმნა;

ნაციონალური მაუწყებლების - ტელეკომპანია "იმედისა” და "რუსთავი 2”-ის მფლობელთა ვინაობის საზოგადოებისათვის გამხელა;

ტელეკომპანია "იმედის” ბადრი პატარკაციშვილის ოჯახისათვის დაბრუნება.



ხელს აწერენ:

1. რატი ამაღლობელი

2. ანა დოლიძე

3. ლაშა ბუღაძე

4. ნინო დანელია

5. ირაკლი კაკაბაძე

6. ნინო ლეჟავა

7. გიორგი მაისურაძე

8. ზაალ ანდრონიკაშვილი

9. სალომე ჯაში

10. გელა თევზაძე

11. ეკა აღდგომელაშვილი

12. ანა მარგველაშვილი

13. თეო ხატიაშვილი

14. ნინო ბექიშვილი

15. ქეთევან კიღურაძე

16. გიორგი შუბითიძე

17. ნანა ჭანიშვილი

18. მირიან გამრეკელაშვილი

19. თეა თელია

20. სალომე მაჩაიძე

21. ანა ძიაფშიპა

22. თათა ჩხეიძე

23. ნინო ჩლაიძე

24. კოტე ჩაჩანიძე

25. ეკა წერეთელი

26. ხათუნა სიდამონიძე

27. ირმა ბერძენიშვილი

28. იკა ბობოხიძე

29. პაატა საბელაშვილი

30. ზეზვა ცისკარიშვილი

31. ლიკა კალანდაძე

32. სანდრო ჩხეიძე

33. თინათინ ჯაფარიძე

34. გიორგი ცინცაძე

35. რუსუდან გულედანი

36. გიორგი ყაჯრიშვილი

37. გიორგი რაჯებაშვილი

38. თამარ ჯაფარიძე

39. შორენა გაბუნია

40. ნინო აღდგომელაშვილი

41. სოფო გაგუა

42. ანა თვაური

43. ქეთევან ცხოვრებაშვილი

44. სანდრო კაკაბაძე

45. დავით დობორჯგინიძე

46. თამარ მახარაძე

47. ირაკლი ჭირაქაძე

48. ნატალია ლომინაძე

49. ვერა გოგოხია

50. ნათია აღდგომელაშვილი

51. ლიკა წერეთელი

52. ნინო ერემაშვილი

53. აველინა დავითულიანი

54. მარიამ გაგოშაშვილი

55. ზურა კაციტაძე

56. ნანა აღაპაშვილი

57. ლიკა ნადარაია

58. გოგა კაპანაძე

59. ანიტა თვაური

60. ნინო ბჟალავა